مقام نهاوند

مقام نهاوند در تلاوت قرآن کریم

معنای لغوی: در لغت، نهاوند نام یکی از شهرهای ایران و همچنین نام شعبه یا نام پرده‌ای از موسیقی آورده شده است.

گستردگی و پیشینه: نهاوند به عنوان یکی از قدیمی‌ترین و زیبا و دل‌انگیزترین سبک‌های موسیقی سنتی ایران است. این مقام همنام یکی از شهرهای ایران می‌باشد. در الجزایر به عنوان «دهاوی» و در ترکیه به اسم «بوسلیک یا فرح‌افزا» شناخته شده است. البته درمورد خواستگاه این مقام دو نظریه وجود دارد. عده‌ای آن را از کشور ایران، و عده‌ای دیگر خاستگاه آن را کشور هند می‌دانند این مقام به «نهوند» نیز مشهور است.  کیفیت آهنگ: نهاوند یکی از مقام‌های متعادل و قابل مانور، دارای ماهیتی لطیف و منعطف از نظر لحنی بوده، و ظرافت و لطافت ویژه‌ای را طلب می‌کند. به طوری که نه لحن خیلی خفیف از آن استنباط می‌گردد. بلکه ترکیبی از آن‌هاست. نهاوند نه مانند صبا و حجاز و رست دارای ریتم، لحن سنگین، بلند، موکد و گرم است و نه مانند سه‌گاه مهیج و محرک، بلکه میانه‌ای از این مقامات می‌باشد و همچون دانه‌ی مروارید در مقامات دیگر خودنمایی می‌کند.

موضوع آیات: بهترین محل تلاوت آیات با این مقام داستان‌های قرآن است. همچنین آیات توحید صفات الهی، نبوت خاصه، احکام و عبادات، اصحاب یمین و مومنین، اخلاق، پند، اندرز، حمد و ثنا، نقل اخبار، تحسین و تانی و صبر را نیز می‌توان با آن تلاوت نمود.

تاثیرات: مقام نهاوند مقامی بسیار لطیف و مانند نسیم سحرگاهان صورت شب‌زنده‌داران را نوازش می‌کند. برخی گوشه‌های آن حالت محبت و سرور و بهجت در نفس ایجاد می‌کند.

جایگاه اجرا: این مقام با نغمی‌ی رست و چهارگاه تجانس داشته و معمولاً پس از حجاز و سه‌گاه و صبا به این مقام منتقل می‌شوند.

گوشه‌ها و نغمه‌های فرعی: به واسطه‌ی گستردگی و زیر نغمه‌های درون مقامی، قاری به راحتی می‌تواند در این مقام مانور داده و پرده‌های متعدد را در آن اجرا نماید. خصیصه‌های دیگر آن قابلیت ترکیب‌پذیری است. از مقامات فرعی آن می‌توان به »نکریز» اشاره نمود و همچنین نغمه‌های «بوسیلک – سلطانی یا عشاق، فرحزا و حصار» را نیز جزء این مقام دانسته‌اند.

قاریان برتر: تلاوت‌های استاد مصطفی اسماعیل خصوصاً در سوره‌ی مبارکه‌ی بقره. همچنین تلاوت سوره‌ی مبارکه سباء توسط استاد منشاوی را می‌توان از تلاوت‌های برتر این مقام به حساب آورد.